CHP Milletvekili Ömer Fethi Gürer, şeker fabrikalarının özelleştirilme süreci sonrası şekerde yaşanan fahiş fiyat artışını ve özelleştirme hedeflerinin tutup tutmadığını Tarım ve Orman Bakanı Vahit Kirişçi’ye yazılı soru önergesi ile sordu.

Bakan Vahit Kirişçi, CHP’li  Ömer Fethi Gürer’in sorusuna verdiği yanıtta şeker fiyatını özelleşen  fabrikaların  serbestçe belirlediğini, şeker pancarından üretilen yan ürünlerin fiyatı da piyasada serbest rekabet koşullarında oluştuğunu açıkladı.

Bakan Kirişçi, “Şeker satış fiyatları, şeker fabrikası işleten gerçek ve tüzel kişiler tarafından serbestçe belirlenir” diyerek şeker fiyatlarının artmasına karşı siyasi iktidar olarak alınacak bir önlemlerinin olmadığını ima etmesi, şeker fiyatlarının yeni dönemde artacağı sinyalini verdi.

GÜRER, SORUNLARI GÜNDEMİNE GETİRDİ 

Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) Niğde Milletvekili Ömer Fethi Gürer, 2018 yılında 10 şeker fabrikasının özelleştirilmesinin ardından ortaya çıkan olumsuz tabloyu, tüm yönleriyle ele alarak; tüketici, üretici ve fabrika çalışanları açısından oluşan mağduriyeti, Tarım ve Orman Bakanlığına yönelttiği yazılı soru önergesiyle TBMM gündemine getirdi. 

10 FABRİKA SATILDI 

CHP Milletvekili Ömer Fethi Gürer, önergesinde, 2018 yılında TÜRKŞEKER’e ait 14 şeker fabrikasının özelleştirme ihalelerinin gerçekleştirildiğini, 4 ihalenin iptal edildiğini ve 10 fabrikanın özelleştirme yoluyla satıldığını anımsattı.

ÇİFTÇİ VE ÇALIŞANLAR MAĞDUR EDİLMEYECEKTİ AMA…

Özelleştirme yapılırken kamuoyuna açıklanan TÜRKŞEKER’in özelleştirme stratejisini aktaran  Ömer Fethi Gürer, özelleştirme ile pancar çiftçisi ve fabrika çalışanlarının mağdur edilmeyeceği, sektörün rekabetçi bir yapıyla varlığının sürdürülmesinin sağlanacağı, üretici ve pancar üretiminin korunacağı, çalışanların iş güvenliğinin sağlanacağı gibi hedeflerinin bulunduğunu hatırlattı. 

HEDEF TUTMADI 

Gelinen noktada bu hedeflere ulaşılamadığı gibi tam aksi sonuçlar alındığını kaydeden  Ömer Fethi Gürer, pancar üreticilerinin korunamadığını, çalışanların işini kaybetmesinin önlenemediğini şeker fiyatlarının katlanarak arttığını ve arz sorunun oluştuğunu ifade etti. 

ÖZELLEŞTİRME HEDEFLERİNE NEDEN ULAŞILAMADI?

CHP Niğde Milletvekili Ömer Fethi Gürer, tüm bu gerçeklerden yola çıkarak, Tarım ve Orman Bakanı Vahit Kirişçi’ye şu soruları yazılı olarak yöneltti: 

“Özelleştirmede öngörülen hedefler neden tam aksi sonuç vermiştir?

Pancar üreticisi korunmamış, çalışanların işini kaybetmesi önlenmemiş, şeker fiyatlan katlamış, arz sorunu oluşmuştur. Özelleştirme bu sürecin oluşmasında önemli etkendir bu nedenle özelleştirme için gerçekçi değerlendirme ve araştırma yapmadan oluşan sonucun doğmasına vesile olan bürokratlar hakkında bir inceleme başlatılmış mıdır?

Özelleştirilen fabrikaların kamulaştırılması düşünülmekte midir?

Pancar üretici için özelleştirilen fabrikalarda kota yüzde 10 olarak uygulanması yönünde bir düzenleme düşünülmekte midir?

TÜÎK 2021 yılında 19 milyon 500 bin ton pancar üretimi olacağı belirtildiği ve 2 milyon 700 bin ton şeker üretimi ülkemiz için yeterli olduğu bakanlıkça açıklandığı ve Aralık 2021 tarihine kadar 2022 yılı için şeker üretiminin gerçekleştiği dikkate alındığında Ağustos 2022 kadar stoklar yeterli iken neden “karaborsa” şekerde yaşanmıştır?

Şeker pancarı 2021 yılı alış fiyatı dikkate alındığında melas alkol küspe ve şeker elde edilen ürünün şeker zammı hangi veriler esas alınıp belirlenmiştir?”

BAKANA GÖRE TAM KAPASİTE ÜRETİM VAR 

CHP Milletvekili Gürer’in önergesine yanıt veren Tarım ve Orman Bakanı Kirişçi, 2018 yılında özelleştirilen şeker fabrikalarında tam kapasite ile üretim yapıldığını iddia etti. 

5 YILIN 4’Ü GİTTİ, 1’İ KALDI 

Bakan Kirişçi, imzalanan varlık sözleşmeleri gereği 5 pazarlama yılı boyunca şeker üretimi ve üretici haklarının ise garanti altına alındığını vurguladı. 

KOTALAR NASIL BELİRLENİYOR?

Bakan Vahit Kirişçi, ülkede toplam şeker kotalarının; Şeker Kotalarının Düzenlenmesi ve Uygulanmasına İlişkin Yönetmeliğin 5 inci Maddesi çerçevesinde; Yurt içi şeker talebi, Yurt içi şeker satış miktarı, Ülke şeker üretim kapasitesi, Şeker stok durumu, Nüfus artışı, Dış ticaret bilgileri ve Şeker tüketimini etkileyen diğer unsurlar dikkate alınarak belirlendiğini anlattı. 

STOKÇULUKLA İLGİLİ ÖNLEM ALINIYOR MU?

Tarım ve Orman Bakanı Kirişçi, şeker piyasasında şeker arzını arttırmak, fiyat dengelenmesine katkı sağlamak ve stokçuluk faaliyetlerine karşı önlem almak için inceleme ve denetleme faaliyetleri yürütüldüğünü ve gerekli tedbirlerin alındığını da ileri sürdü. 

FİYATI ÜRETEN BELİRLER

Astronomik şekilde artan şeker fiyatlarıyla ilgili olarak da Şeker ve Hammaddeleri Yönetmeliğinin ilgili maddesine atıfta bulunan Bakan Kirişçi, “Şeker satış fiyatları, şeker fabrikası işleten gerçek ve tüzel kişiler tarafından serbestçe belirlenir. Fiyatların belirlenmesinde maliyetler, dünya borsa fiyatları, iç fiyatlar, arz talep dengesi, spekülatif etkiler ve diğer ilgili hususlar dikkate alınır.” hükmü bulunmaktadır. Şeker pancarından üretilen yan ürünlerin fiyatı da piyasada serbest rekabet koşullarında oluşmaktadır” açıklamasında bulundu. 

FABKİKALAR ÖZELLEŞTİ ŞEKER FİYATLARI KATLADI 

2018 yılında kamuya ait 10 şeker fabrikasının özelleştirilmesi ile şekerde serbest fiyat uygulamasının başlatıldığını belirten CHP Niğde Milletvekili Ömer Fethi Gürer, “Fabrikalara özelleştirilirken, Özelleştirme İdaresi, yapılan işlemle, şeker fabrikalarının daha modern tesislere dönüşeceği, verimin artacağı, rekabetin artacağı, şekerin ucuzlayacağı ve şeker fabrikalarında çalışan işçilerin daha çok gelir sağlayacağı yönünde rapor hazırlamıştı. 10 şeker fabrikası satıldı. Fabrikaların satılmasından sonra şeker ucuzlamadı, fahiş fiyatlara eren kilo fiyatlarıyla vatandaşa ulaştı. Böyle giderse de şekere dar gelirli erişimi de sorun olacak ” değerlendirmesinde bulundu. 

BAKANLIK FİYATLARA MÜDAHALE EDEMİYOR

Bakan Kirişçi’ye, “ Özel fabrikaların şeker fiyatlarını kim belirliyor” şeklinde de soru yönelttiğini anlatan CHP Niğde Milletvekili Gürer, Bakan Kirişçi’nin, özel sektör şeker fabrikalarının fiyatlarına müdahale edemediklerini, çünkü anlaşma gereği  özel şeker fabrikalarının şekeri istediği fiyattan satabileceğini belirttiğine dikkat çekti.

OLAN VATANDAŞA OLUYOR 

Bu durumun; TÜRKŞEKER’in çiftçiden alınan pancar fiyatına belirleyebildiğini ancak şeker satış fiyatına müdahale edemediği anlamına geldiğini söyleyen Gürer, “TÜRKŞEKER, şekerin kilosunu 17 liradan satarken özel fabrikalar 25 liraya satabiliyor. Olan vatandaşa oluyor” şeklinde konuştu.

ŞEKERDEN MAMUL ÜRÜNLERİN FİYATI DA KATLANIR

Şeker fiyatının serbest bırakılmasının vatandaşın şekere erişmesinde sorun yaşatacağını vurgulayan Gürer, “Ayrıca şeker fiyatları katlandığı için sanayide şekerden mamul her ürünün fiyatı da artar. Şeker fiyatlarındaki yükselişin önüne geçmek için ithalat çare değil, fabrikaların yüksek fiyata şeker satmasının önüne geçilmelidir. Aksi taktirde vatandaş önümüzdeki yıl bugün şekere verdiği paranın iki katına şeker alır” dedi.

NBŞ KAPISI AÇILIYOR

CHP Niğde Milletvekili Ömer Fethi Gürer, özel sektöre ait olan fabrikalar kamu fabrikalarını şekerin fiyatlarını yükseltmeye zorladığını belirterek, “ Özelleşen şeker fabrikaları 5.70 krş. olan toz şekeri bir yılda kilosunu 25 TL’nin üzerine çıkardığını, buna rağmen şeker stokları yeterliyken  22 yıl sonra şekerde ithalat kararı alındığını hatırlattı. Gürer, “Mayıs 2022 TÜİK Bitkisel Üretim Tahminine göre bu yıl 19 milyon ton şeker pancarı üretileceği tahmin ediliyor. 2020 yılında 93 bin 812 olan çiftçi sayısı, Bakanın farklı bir soruma verdiği yanıtta 78 bin 755 şeker pancarı üreticisine kadar düşmüş durumda. Şeker pancarından melas, küspe, alkol ve şeker elde ediliyor. Geçen yıl çiftçiden tonu 420 TL’ye şeker pancarını alan özel fabrikalar küspenin tonunu 1100 TL’ye sattı. Şeker pancarı taban fiyatını TÜRKŞEKER belirliyor ancak özel fabrikalar şeker fiyatını belirlemede serbest bırakılıyor. Bu adaletsiz bir durum. Şeker fiyatları yeni kampanya döneminden sonra artacak gibi görünüyor. Şekerde de karakış geliyor. Ardından NBŞ ve sentetik tatlandırıcılara kapı aralanmış olacak. Stratejik bir ürün olan şeker pancarı varken dış güçler NBŞ için yöntem geliştiriyor. Şeker pancarı çiftçisi ekmesin, fiyatlar artsın, pazar mecbur NBŞ ve sentetik tatlandırıcıya kalsın anlayışında bir tezgah sürüyor. Yalnız cebimizle oynamıyorlar, sağlığımızı da riske atıyorlar. Serbest piyasa ekonomisi adıyla her alanda büyük bir oyun dönüyor. Şeker pancarından şeker üretimi bitirilip NBŞ ve sentetik tatlandırıcılar için yol mu açılmak isteniyor?” diye konuştu. (SH)