Kişilerde hareket kısıtlığına neden olarak çok kısa mesafeli yürüyüşlerde bile oluşabilen, dinlenmekle geçen fakat hareketle birlikte tekrar başlayan bacak ağrıları halk arasında yürüyüş ağrısı olarak tanımlanmaktadır. En belirgin özelliği yürüme sırasında başlaması, dinlenince geçmesi olan yürüme ağrısı; özellikle merdiven ve yokuş inip çıkarken daha da şiddetlenmektedir.

Yeni Yüzyıl Üniversitesi Gaziosmanpaşa Hastanesi Girişimsel Radyoloji bölümünden Prof. Dr. Aylin Hasanefendioğlu Bayrak ‘ Yürüyüş ağrıları nedenleri ve tedavisi hakkında bilgiler verdi.’

Ağrı neden olur, altta yatan mekanizma nedir? 

Bacaklarımızda bulunan atardamarlar kaslarımıza temiz kanı taşıyan borular gibi işlev görürler. Yürüyüş gibi bacak kaslarının yoğun kullanıldığı durumlarda, bacak atardamarları genişleyerek kasların artan oksijen ve enerji ihtiyacını karşılarlar. Ateroskleroz dediğimiz damar duvarında plak oluşumu sigara, tansiyon, diyabet, kolesterol yüksekliği gibi nedenlerle bazı hastalarda çok ciddi boyutta damar darlıklarına yol açar. Aslında vücuttaki her damar bu durumdan nasibini alır ve hastada farklı organlarda farklı şikâyetlere neden olur. İşte yürüme sırasında kasların artan kan ihtiyacı bu plakların damarda yarattığı darlıklar nedeniyle yeterince karşılanamaz ve ağrıya neden olur.  Atardamarlardaki darlık miktarı arttıkça kas ağrıları daha kısa yürüyüş mesafesinde ortaya çıkar. Orta ve ileri yaştaki kişiler, tansiyon hastaları ve diyabet gibi ek hastalıkları bulunan kişilerde yürüyüş ağrısının bulunması ciddi damar darlıklarının habercisi olabilir. 

Atardamar kaynaklı bacak ağrısının tanısı ve tedavisi nasıldır?

Gelişen teknoloji ve yeni teknikler, atardamar darlıklarının hatta tıkanıklıklarının bile kapalı ameliyatla tedavisini mümkün kılmaktadır. Girişimsel Radyoloji poliklinikleri hastalığınızın hızlı tanı alması ve tedavinizin gecikmeden düzenlenmesi için başvurabileceğiniz en kestirme yollardan biridir. Öyle ki orta ya da ileri yaşta, tansiyon, diyabet gibi ek hastalıkları olan hasta yürüyüş ağrısı şikâyetleri de varsa ‘benim bacak damarlarımda muhtemelen daralma var’ diyerek doğrudan Girişimsel Radyoloji polikliniğine başvurabilir. Girişimsel radyoloji uzmanları, damar hastalıklarının tanısı ve tedavisinde uzmanlaşmış hekimlerdir. 

Tanı için yapılması gereken ilk adım Doppler Ultrasonografi tetkikidir. Doppler ultrasonografi tetkiki kesinlikle bir Radyoloji Uzmanı tarafından yapılmalıdır. İyi bir doppler ultrasonografi tetkiki ile damarlarınızdaki daralan veya tıkanan bölgeler tespit edilerek raporlanır. Gerekirse Bilgisayarlı Tomografi gibi yöntemlerle koldan verilen ilaçla damar darlığı daha detaylı görüntülenebilir. Artık bundan sonra yapılması gereken uygun tedavi seçimidir. 

Tedavi işleminde genellikle kasık damarından girilerek yapılan anjiografik yöntemler artık vazgeçilmez hale gelmiştir. Bu işlem kapalı ameliyat adıyla bilinir, ve Girişimsel Radyolog tarafından anjiyografi ünitelerinde neredeyse ameliyathaneyi andırır ortamda steril koşullarda gerçekleştirilir. Damar darlıkları ve tıkanıklıkları bu yöntemle balon veya stent uygulamaları ile çoğu zaman tek seansta tedavi edilir. Bu işlemler iğne deliği gibi küçük cilt kesiği ile yapılır. En güzel tarafı kapalı ameliyat dediğimiz bu tedavi ile hasta ertesi gün taburcu olur, günlük işine dönebilir.                               

Tedavinin en kolay yapılabildiği dönem sorunun tespit edildiği en erken dönemdir. Zamanında yapılmayan tedavi daha uzun darlık ya da tam tıkanıklıklara yol açar, bu da tedaviyi daha uğraştırıcı ve zor hale getirebilir. Ayrıca yine bu dönemde tedavi edilmeyen hastalarda zamanla istirahat ağrısı dediğimiz hareket etmediği dönemde bile ağrının olduğu sürece evrilir ki acil tedavi gerektirir. Yine ihmal edilen darlık/tıkanıklıklar bir süre sonra ayak yaralarına yol açabilir, bu da acil müdahale edilmesi gereken bir durumdur. Özellikle diyabetik hastalarda ayak yaraları varlığında hiç zaman kaybedilmeden müdahale edilmelidir. Yara oluştuktan sonra ihmal edilirse ayak parmaklarında kangrene yol açar ve amputasyon dediğimiz kangrenli dokunun kesilerek uzaklaştırılması gerekir.