ÇOCUK VE GENÇLERİN DENEYİMİNDEN DEPREM SONRASI YAŞAM: GÜÇLÜKLER, MÜCADELE YOLLARI VE ÖNERİLER

GENÇ HAYAT VAKFI’NIN AFETTEN ETKİLENEN GENÇLERLE ARAŞTIRMASI SEÇKİNHABERTV- 6 Şubat Kahramanmaraş depremleri sonrası yaşanan deneyimlerini incelemeyi amaçlayan Genç Hayat Vakfı’nın araştırmasına, Hatay ve Adıyaman’da yaşayan 12-21 yaş aralığında 1638 çocuk ve genç katılmıştır. Araştırmayla çocukların ve gençlerin, internete erişimlerine ilişkin durumları, gönüllülük faaliyetlerine katılımları, sosyalleşme biçimleri, baş etme mekanizmaları, travma sonrası önceliklerdeki değişimler, kariyer hedeflerindeki değişiklikler gibi geniş bir yelpazedeki deneyimleri anlaşılmaya çalışılmıştır. Genç Hayat Vakfı, gençlerin afet sonrası yaşantılarını ve iyileşme süreçlerini bütüncül bir boyutta ele almıştır. Ayrıca, kamu ve sivil toplum kuruluşlarının gençlere yönelik çalışmalarında, gençlerin kendi belirledikleri ihtiyaçların neler olduğu da anlaşılmak istenmiştir. Genç Hayat Vakfı’nın Araştırmasından Çocuk ve Gençlerin Deprem Sonrası Yaşamına Dair İstatistikler:   Deprem Sonrası Artan Gelecek Kaygısı Deprem öncesinde gençlerin sadece %15'i düşük düzeyde gelecek kaygısı yaşarken, deprem sonrasında gençlerin %67’si daha kaygılı olduklarını belirtmiştir. Bu artış kız öğrencilerde (%71) erkek öğrencilere (%56) göre daha belirgindir.   Teknoloji Bağımlılığı ve Sosyal Medya Kullanımında Artış Deprem sonrası süreçte en yaygın gözlemlenen bağımlılık türü internet bağımlılığıdır. Gençler, sosyalleşmek ve gündelik hayatın zorluklarından kaçmak için interneti daha fazla kullanmaktadır. Gençlerin yaklaşık %25’i çevrelerinde internet bağımlılığının arttığını belirtmiştir. Bu durumun, çocuk ve gençlere yönelik sosyal, kültürel, sportif ve eğitsel aktivitelerin sınırlı olmasından da kaynaklanabileceği belirtilmiştir. Eğitimde Cinsiyete Dayalı Farklılaşan Etkiler Adıyaman, Kız, 14 yaş: “Depremden sonra eğitimde gerilemeler oldu, bunun için eğitimde geri kalınan konuları tekrarlamak. Örneğin ben 8. sınıfta 2. dönemi depremden dolayı göremedim, 9.sınıfta bunun zorluklarını yaşıyorum.”   Depremden etkilenen gençlerin %46’sı (726 kişi) eğitimlerini artık daha fazla önemsediklerini belirtmiştir. Afetten en çok etkilenen şehirlerden olan Hatay ve Adıyaman’daki kız öğrencilerin %48’i deprem sonrası eğitimlerini daha fazla önemsediklerini belirtirken, erkek öğrencilerde bu oran %40’tır. Erkek öğrenciler arasında eğitime karşı kararsızlık ve uzaklaşma hissi daha yaygın gözlemlenmiştir. Bu durumun ekonomik güçlüklerin erkek çocuklarını daha fazla etkilemesinden kaynaklandığı düşünülmektedir. Bununla birlikte %30’u (458 kişi) eğitim ve kariyer hedefleri ile ilgili daha kararsız hissettiklerini belirtmiştir. Gençlerin %27’si (440 kişi) ise eğitim sürecinden uzaklaştığını hissettiğini belirtmiştir.   Yardım Etme ve Empati Göstermede Artış  Hatay, Kız, 17 Yaş: “Şehrime, doğduğum memlekete, yurduma, evime yani benim olan şeylere bağlılığım ve bunları koruma isteğim arttı.”     Depremden etkilenen gençlerin %70’i insanlara yardım etme ve empati gösterme eğiliminin arttığını belirtti. Gençlerin Sosyalleşme Alanları Kısıtlı Afetten etkilenen gençlerin %62'si afet sonrası kendilerine yönelik yapılan etkinlikleri yetersiz bulmuştur. Bu da sosyalleşme için başta sosyal medya olmak üzere, kısıtlı imkanlara yönelmelerine sebep olmuştur. Gençlerin Görünürlük ve Katılım Talebi Adıyaman, Kız, 16 yaş: “Gençlere baskı yapmak yerine onlara daha çok destek çıkmaları gerekir. Gençlere ihtiyaçlarının neler olduğunu sorarak yardım edilmeli, kendi isteklerine göre.”     Afetten etkilenen gençler, afet sonrası süreç yönetiminde daha fazla görünür olmak ve seslerinin duyulmasını istemektedir. Yetişkinlerden farklı ihtiyaçları olduğunun farkında olan gençler, kendileri için neyin iyi ve gerekli olduğuna dair söz sahibi olmak istemektedir.   Bu bulgular, afetten etkilenen gençlerin yaşamları üzerindeki derin etkilerini ve bu süreçte karşılaştıkları zorlukları gözler önüne sermektedir. Aynı zamanda, gençlerin afet sonrası toparlanma süreçlerine aktif katılım sağlamak, ihtiyaçlarını karşılamak ve geleceğe dair umutlarını beslemek için atılabilecek adımlara da işaret etmektedir. Genç Hayat Vakfı’nın araştırmasında elde edilen bulgular, gençlerin yaşam kalitelerini, iyi oluşlarını etkileyen faktörlerin anlaşılmasına ve bu alanda etkili müdahale programları ve politikalar geliştirilmesine yardımcı olabilecek önemli bilgiler sunmaktadır. Araştırma, afet sonrası gençlik deneyimleri hakkındaki anlayışı derinleştirmenin yanı sıra destek sistemlerinde, eğitim stratejilerinde ve gençlerin iyi oluşlarına yönelik atılacak adımlarda bir model oluşturmayı hedeflemektedi̇r. Adıyaman ve Hatay illerinde yaşamakta olan çocuk ve gençlerin deneyimlerinden deprem sonrası yaşam deneyimlerinin irdelendiği bu çalışmanın sonunda bazı öneriler geliştirilmiştir. Geliştirilen öneriler gençlerin sözlerini, beklentilerini, deneyimlerini merkeze almaktadır.