Türkiye'nin de içinde bulunduğu çok geniş bir coğrafyada kutlanmakta olan 21 Mart Nevruz; Anadolu ve Orta Asya Türk halklarında Göktürklerin Ergenekon’dan çıkışını ifade eden bir kurtuluş günüdür. Efsaneye göre; Türkler, çıkışı olmayan gizli yurt Ergenekon’da tutsak gibidirler. Bir kurdun gösterdiği demir madeni ile kaplı dar çıkışı, bir demirci ustasının ocak yakıp, örs kurması ve demiri eritip, taşları çekiçle kırmasıyla Ergenekon’dan çıkış Turan’a açılır. Artık özgürdürler. Bu kurtuluş gün, kurtuluşa uygun ritüellerle kutlanır.
Kürtlerde ise Newroz olarak ifade edilen Nevruz Kürt ve İran mitolojisindeki Demirci Kawa Esfanesine dayandığına inanılır. Bu nedenle Demirci Kawa’nın Asur Kıralı zalim Dehak’a karşı önlüğünü ağaç dalına asarak başlattığı ve zafere ulaştırdığı direnişi anlatan ritüellerle anlatılır.
Alevilerde ise Nevruz(Newroz) kutsal doğuşun, umudun ve mücadelenin bayramıdır.
21 Mart, zorluklarla dolu, zaman zaman tutsaklığa dönüşen soğuk kış ortamından çıkışı ifade etmektedir. Bu nedenle Nevruz, aynı zamanda,özgürleşen doğanın baharı müjdeleyerek çiçeklenmesi, bolluk, bereket, hareket getirmesiyle mutlu olan insanların doğaya teşekkür bayramı olarak kutlanır.
Türkçe: Nevruz, Azerice: Novruz, Gürcüce: Novruz, Farsça: Noruz, Kazakça: Nawrız, Kırgızca: Nooruz, KırımTatarcada: Navrez, Kürtçe: Newroz, Türkmence: Nowruz olarak adlandırılmıştır. Hepsinin ortak anlamı YENİ GÜN’dür.
Yazılış ve söylenişinde küçük farklılıklar olsa da hepsi aynı kökten anlam kazanmıştır.
Doğadaki değişimi ifade eden Nevruz, anlam derinliğinde;
Yılgınlığa karşı dirilişi,
Zulme karşı direnişi
Karamsarlığa karşı umudu,
Korkuya karşı cesareti,
Tekliğe karşı çoğulculuğu, çeşitliliği ve çok renkliliği,
Savaşa karşı barışı,
Düşmanlaşmaya karşı kardeşleşmeyi,
Kine, nefrete karşı hoşgörüyü,
Ayrımcılığa karşı birlikte yaşamayı
öneren, her 21 Mart’ta ritüele dönüşen halkların manifestosudur.
Bir başka ifade ile Nevruz ateşinde arınarak içilen, doğayla bütünleşik yaşama andıdır, ateşin üzerinden atlarken yapılan yeminin adıdır; Nevruz, Newroz, Novruz. Navrız v.s...
Hangi adla ifade edilirse edilsin 21 Mart’ın bu derinliğini yakalayamadığımız, için mi ne; tüm bu yaşadıklarımız!?
Nevruz, Newroz kutlu olsun...
Mesut Karakoyulu